Atrakcje

Rezerwat skalny im. Jana Czarnockiego
Rezerwat skalny im. Jana Czarnockiego
ul. Kazimierza Wielkiego, 25-633 Kielce

Jest to rezerwat przyrody nieożywionej, o pow. 0,55 ha, utworzony w 1952r. Najmniejszy rezerwat przyrody na terenie miasta. Teren rezerwatu to dawny kamieniołom, położony w zachodniej części miasta na obszarze Góry Ślichowica (303 m n.p.m.).

Kamieniołom eksploatowany był już w okresie międzywojennym dla potrzeb kolejnictwa i drogownictwa. Eksploatację wapieni prowadzono do 1970 r. W rezerwacie ochroną objęto „podręcznikowe” formy plastycznego fałdowania warstw skalnych. Pod wpływem czerpiących energię z wnętrza ziemi sił tektonicznych, pierwotnie poziome warstwy skalne zmieniły swe położenie. Ewenementem jest bardzo rzadko spotykany fałd leżący (obalony) ‒ jedyne takie okazałe i tak dobrze widoczne odsłonięcie tego typu w Polsce. Znajduje się ono w zachodniej ścianie chronionej grzędy skalnej o szerokości 15-25 m., długości 130 m. i wysokości do 30 m. Na lewo od fałdu leżącego warstwy skał stoją prawie pionowo, w dolnej części podginają się pod niego, a w górnej okrywają go. Obserwując fałd możemy przekonać się, że w twardych i kruchych skałach możliwe są odkształcenia plastyczne, także bez przerwania ich warstw. Ten właśnie wąski, skalny filar otoczony jest ochroną rezerwatową.

Odsłonięcie to ma wybitne walory dydaktyczne, stąd jego fotografie i opisy spotykamy w wielu podręcznikach szkolnych i akademickich. Celem ochrony było, zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych odkrywki skalnej z odsłoniętymi, interesującymi formami tektonicznymi w postaci charakterystycznie i wyjątkowo wyraziście przefałdowanych skał wapiennych oraz zachowanie roślinności zielnej i krzewiastej, m. in. wisienki stepowej, krzewów dzikich róż, berberysu. W jego obrębie występują najstarsze, dewońskie osady skalne. Centralna część kamieniołomu, w której widoczny jest piękny fałd, to rejon ściśle chroniony i wydobywanie tu skamieniałości jest zabronione. W dolnych partiach kamieniołomu zachodniego spotkać można ramienionogi i koralowce, w południowej części widać cienkowarstwowe wapienie najwyższego piętra dewonu. We wschodniej części kamieniołomu znajduje się też Jaskinia pod Fałdem o długości 11 m i głębokości 5 m.
Fauna kopalna w kamieniołomie jest raczej uboga i nie występuje gromadnie. Najczęściej spotyka się skamieniałości ramienionogów, liliowców, małży, trylobitów niekiedy korali. Występujące tam łupki margliste z cienkimi warstwami wapieni wraz z powyższymi skamieniałościami tworzyły się na krawędzi rafy koralowej. Wschodni kamieniołom odsłania skały górnego dewonu. W okresie okupacji, w zachodniej ścianie odsłonięto wyraźną strukturę tektoniczną. Widoczny tu leżący fałd stanowi przykład zaburzeń tektonicznych pod koniec ery paleozoicznej, kiedy to został wydźwignięty i pofałdowany cały obszar Gór Świętokrzyskich. Fałd wapienny zachował się w wąskiej listwie skalnej. Oprócz niego oglądać można występowanie kalcytu, drobne krystaliczne skupienia pirytu i galeny.

Pierwszym geologiem który przedstawił wartości naukowe tego miejsca był Jan Czarnocki – geolog i badacz Gór Świętokrzyskich podjął działania mające na celu ochronę tego fragmentu kamieniołomu. W 1949 r. uznano go za pomnik przyrody, w 1952 r. ustanowiono rezerwat im. Jana Czarnockiego.

Warto podkreślić, że ochroną objęto także ciekawą roślinność zielną i krzewiastą porastającą naturalną część Góry Ślichowickiej (303 m n.p.m.). Malowniczą scenerię skalną możemy obserwować z punktów widokowych ścieżki edukacyjnej (tablice informacyjne), także po zmroku ‒ ściany rezerwatu są podświetlone. Przez teren rezerwatu przechodzi szlak spacerowy żółty.

http://geonatura-kielce.pl/pl/

 


Powrót